Wędzidło od wieków jest stosowane w celu umożliwienia jeźdźcowi kierowania wierzchowcem. Na przestrzeni lat zmieniał się jego wygląd czy też materiały stosowane do jego tworzenia. W klasycznej sztuce jeździeckiej wyklarowało się wiele rodzajów wędzideł, które są wykorzystywane do powożenia czy też podczas zawodów jeździeckich.
Munsztuk jest jednym z rodzajów kiełzna wędzidłowego. W skład klasycznego munsztuka wchodzi przede wszystkim metalowy drążek, który umieszcza się w pysku konia. Ustawione prostopadle do drążka czanki, są do niego przymocowane. Do czanek górnych przymocowuje się paski ogłowia, natomiast do dolnych wodze. Elementem munsztuka jest również drugie wędzidło, które zazwyczaj jest wędzidłem oliwkowym. Dodatkowym elementem tego rodzaju kiełzna jest pasek bądź też łańcuszek, który zapina się pod pyskiem konia.
Rodzaje i najpopularniejsze marki munsztuków
Munsztuk w połączeniu z wędzidłem, jest stosowany w jeździectwie klasycznym. Taki munsztuk jest nazywany zaprzęgowym. Natomiast bez wędzidła, stosuje się przede wszystkim przy ujeżdżaniu. W takim wypadku mowa o munsztuku westernowym.
Jedną z najpopularniejszych marek zajmujących się produkowaniem munsztuków, jest marka Busse. Przede wszystkim produkty firmy są wykonywane z antyalergicznych materiałów. Nadają się one również dla wrażliwych koni, które mogą źle znosić początkowo zastosowanie tego rodzaju kiełzna. Zapewniają także bardzo dobry kontakt z pyskiem.
Inną wyróżniającą się na tym rynku firmą, jest Waldhausen. Marka ta zajmuje się produkowaniem munsztuków wykonanych przede wszystkim ze stali nierdzewnej. Ściągacze w nich posiadają anatomiczny kształt, który umożliwia równomierny rozkład nacisku i dobrze dopasowuje się do pyska konia. Większość modeli posiada stosunkowo krótkie czanki, dlatego nadają się one dla koni, które wcześniej nie miały do czynienia z munsztukiem.
Godna uwagi jest również marka STUBBEN Golden. Zajmuje się ona produkowaniem munsztuków posiadających między innymi łączniki miedziane. Stop miedzi dodatkowo zachęca konia do lepszego żucia. Munsztuki tej marki posiadają również 5 centymetrowe czanki, idealne na samym początku dla konia nie znającego munsztuka.
Kiedy stosuje się munsztuk?
Wędzidło służy przede wszystkim do kierowania koniem oraz sprawowania kontroli nad nim. Musi być ono dobrane w oparciu o dwa czynniki: doświadczenie jeźdźca oraz doświadczenie konia. W przypadku gdy wędzidło zostanie źle dobrane, można nim wyrządzić realną krzywdę zwierzęciu.
Wędzidło nie może wystawać poza kąciki pyska konia, a jego długość powinna odpowiadać szerokości pyska zwierzęcia. Krótkie wędzidło zbyt mocno uciska, długie natomiast ulega ciągłemu przemieszczaniu się.
Munsztuk jest bardzo silnym rodzajem kiełzna, dlatego nie powinno być ono stosowane przez niedoświadczonego jeźdźca i nie można zakładać go również niedoświadczonemu koniowi. Stosowanie munsztuka jest obowiązkowe w konkursach ujeżdżania od klasy C co wyraźnie sugeruje, iż jest ono sprzętem dla zaawansowanej pary – jeźdźca oraz wierzchowca.
By móc przejść na munsztuk, jeździec powinien przejechać ćwiczenia klasy N na wędzidle zwykłym.
Zastosowanie munsztuka powinno przebiegać również stopniowo. Początkowo najlepiej jest skorzystać z wędzidła posiadające krótsze czanki niż standardowe modele. W standardzie jest to 7 cm, natomiast dobrze jest skorzystać z 5 cm. Krótkie czanki są dobrym wyborem dla koni, które nie radzą sobie dobrze z akceptacją wędzidła. Długie czanki mają zdecydowanie silniejsze działanie, które początkowo mogłoby być przyczyną frustracji zwierzęcia. Koń powinien w momencie zakładania pierwszego munsztuka akceptować już bez problemu kiełzno. Dobrze by munsztuk był również wykonany z podobnych materiałów, jakie zna już koń. Wówczas jest on w stanie szybciej zaakceptować nowy rodzaj kiełzna, które jeździec będzie mógł w pełni wykorzystać.